Suriname is een groot land met maar weinig inwoners, 559.000 (2017). Veel geloofsgemeenschappen zijn er vertegenwoordigd ( waarschijnlijk enkele honderden!). Zij leven in redelijke harmonie met elkaar. Maar, uiteraard bijna, vist men in elkaars vijver om gelovigen te bekeren tot hún enig ware geloof!

Er zijn grote verschillen tussen die geloofsgemeenschappen en zij hebben hun eigen historische ontwikkeling. In 2014 is daarom het project Godsdiensten in Suriname gestart, dat uiteindelijk vijf studies moet opleveren. De eerste twee zijn inmiddels verschenen.

Joden in Suriname. 400 jaar Surinaams Jodendom. Aankomst, glorietijd neergang beschrijft de geschiedenis van de Joden in Suriname  vanaf de zeventiende eeuw tot vandaag.

Honderden jaren waren Joden nadrukkelijk aanwezig in Suriname. Vanwege hun godsdienst werden ze in de vijftiende en zestiende eeuw uit Spanje en Portugal verdreven. Velen trokken naar Amsterdam en van daaruit naar Brazilië en Suriname. Desperaat vanwege de vervolgingen waren ze, avontuurlijk en ondernemend. Ze werden plantagehouder en handelaar. Aan de Surinamerivier hadden ze hun eigen dorp Jodensavanne. Daar konden ze door de privileges die ze kregen een eigen Joodse natie binnen de kolonie vormen. Dat was uniek in de wereld.

Dankzij de met slaven gerunde plantages werden ze welvarend. In Paramaribo namen ze deel aan het koloniale bestuur, zochten naar intellectuele uitdagingen en beleden hun godsdienst in fraaie synagogen, onder leiding van uit de elite afkomstige regenten en uit Nederland afkomstige rabbijnen. Net als de christelijke kolonisten stond men zichzelf ongekende vrijheden toe.

Dat ging allemaal niet zonder problemen. Het leven in de plantagekolonie was luxueus, maar vol conflicten en hard en gewelddadig. Anti-Joodse gereformeerde planters hadden bezwaar tegen de privileges en waren jaloers op het succes van Joodse planters. Van de plantages vluchtten slaven weg die een felle guerrillastrijd voerden. Men bestreed ze hardvochtig.

De uit Spanje en Portugal en uit Oost-Europa afkomstige Joden lagen cultureel ver uit elkaar. Dat gaf voortdurend spanningen. Door seksuele contacten met slaven ontstonden gekleurde Joden die als volwaardig Jood wilden worden geaccepteerd. De Europese Joden wilden er lange tijd niet aan voldoen.

Door het verlies van de privileges en de beëindiging van de slavernij ontstond in de loop van de negentiende eeuw een nieuwe situatie. Men vond banen in de koloniale ambtenarij, werd arts of advocaat. Voor wie die kansen niet hadden verslechterde de levenssituatie. Men kreeg concurrentie van de opkomende klasse van creolen. Velen trokken weg uit Suriname. Nu is er nog een kleine, wat verarmde liberale Joodse gemeenschap die op heroïsche wijze de oude godsdienstige tradities handhaaft.

De geschiedenis van de Joden in Suriname is fascinerend. Theoloog drs. Ben Ipenburg gaat de feiten niet uit de weg. Zijn bronnenonderzoek is bijna uitputtend geweest. Daardoor haalt hij nieuwe feiten boven water en legt originele dwarsverbanden. Dit boek is een must voor iedereen die zich betrokken voelt bij Suriname en haar bewoners, en voor jaren de meest complete uitgave over dit onderwerp!

Uitgeverij Frontisterion, Westerwalstraat 8, 8081 CZ Elburg. ISBN 978 94 91858 017, 292 bladzijden, geïllustreerd, paperback met flappen, € 24,90. Verkrijgbaar in iedere boekhandel en via internet.

U kunt ook Joden in Suriname , franco huis in Nederland, ontvangen door overmaking van € 24.90 op IBAN NL 68 INGB 0004 8665 47 ten name van Uitgeverij Ipenburg onder vermelding van uw postcode en huisnummer.

De Hel dat is een Suikermolen. De godsdienst van Inheemsen, de Winti godsdienst en Rastafari in Suriname is juni 2018 verschenen.

“Slavernij was oorlog. Onze voorouders verzetten zich ertegen van het begin tot het einde” schreef een Afro-Amerikaanse schrijver. Tot slaaf gemaakten vluchtten weg in het oerwoud van Suriname. Ze voerden oorlog met de Nederlandse koloniale overheid en maakten zich vrij. Op de plantages was stil verzet. Er ontstonden dorpen waar ruimte was voor de eigen godsdienst en voor ceremonies om het leven in onderdrukking te kunnen begrijpen en mee om te gaan.

De overlevingsdrang, de herschepping van herinnerde tradities resulteerden in de geboorte van nieuwe godsdiensten en gemeenschappen.

De Winti-godsdienst en de in Jamaica ontstane Rastafari-godsdienst zijn verzetsgodsdiensten. Maar dat niet alleen, zij geven vorm aan een eigen authentieke spiritualiteit.

De oorspronkelijke bewoners van Suriname zetten tot in de eenentwintigste eeuw hun godsdienst voort. Had hun godsdienst invloed op de Winti-godsdienst?

Deze fascinerende studie laat zien dat deze godsdiensten complex zijn en rijk aan beelden, rijk aan symbolen en materiele vormgeving. Ze blijken helemaal niet “primitief” te zijn. De mythen en verhalen, de riten en ceremonies, de bezetenheid door geesten, de macht van de pïy en obiaman zijn even werkelijk, even machtig en invloedrijk, even rijk aan verbeelding en even geloofwaardig als de mythen, de liturgieën, de sacramenten en de religieuze specialisten van de zogenaamde wereldgodsdiensten.

De Hel dat is een Suikermolen vertelt de pijnlijke en heroïsche geschiedenis van deze godsdiensten. Tot en met de officiële erkenning vandaag de dag.

Uitgeverij Frontisterion, Westerwalstraat 8, 8081 CZ Elburg. ISBN 978-90-70105-29-7, paperback met flappen.€ 34.50. Omvang 512 bladzijden,rijk geïllustreerd. Verkrijgbaar in iedere boekhandel en bij www.donner.nl, www.bolcom.nl en www.amazon.de.Ook kunt u de boeken bestellen via www.suribooks.nl en voor Suriname via www.vaco.nl. Levering door de uitgever is ook mogelijk. U ontvangt De Hel dat is een Suikermolen, in Nederland franco huis, door overmaking van € 34.50 op IBAN NL 68 INGB 000 48 66 547 t.n.v. Uitgeverij Ipenburg o.v.v. postcode en huisnummer  

Met deel drie is de auteur, drs. B.J. ( Ben ) Ipenburg in een vergevorderd stadium. De titel staat al vast Het model van een slechte samenleving. ( ISBN 978-90-70105-34-1 Dit deel zal de christelijke kerken vanaf de kolonisatie van Suriname tot ongeveer 1735 beschrijven. In dat jaar kregen de Hernhutters toestemming om zending te gaan bedrijven onder de niet-witte bevolking.

Deel vier Het Goddelijk Mandaat ( 978-90-70105-35-8) gaat over de zending, de “kerstening” zoals men dat zelf graag noemt van de Inheemsen ( de “Indianen”), van de Marrons en de slaven. De Hernhutters sloten een overeenkomst met de overheid om zending te mogen bedrijven onder de niet-witte bevolking, waarbij de slaven aangemoedigd zouden worden “tot dubbelen ijver en trouw, en zoodoende tot het evangelie van Christus geleid; de lichamelijke vrijheid zou hen niet voorgehouden worden, maar waardering van hetzelve, dat zij dankbaar moesten aannemen, als zij geschonken werd.”

Deel vijf met als voorlopige titel Handboek Godsdiensten in Suriname (978-90705-36-5) zal een encyclopedische beschrijving geven van “alle” geloofsgemeenschappen in Suriname, vanaf 1900 tot 2020. Bestaande en inmiddels opgeheven en/of verdwenen geloofsgemeenschappen!De stand nu is ongeveer 250 verschillende! De opzet zal ongeveer gelijk zijn aan Wegwijs in Religieus en Levensbeschouwelijk Nederland en Handboek Christelijk Nederland. Beide laatste titels staan integraal op deze website. Deel vijf zal samen met M.H. ( Rien) Ipenburg worden samengesteld. Ben en Rien zijn “toevallig” ook nog broers en hebben een fascinatie voor godsdienst en geloven.